حکم منع رفت و آمد جعفر پناهی بالاخره بعد از 14 سال لغو شد. زمانی که این کارگردان سرشناس در سال ۱۳۸۷ قصد خروج از کشور را داشت متوجه ممنوع الخروجی خود شد. پناهی که پیش از این در بسیاری از جشنواره های بین المللی به عنوان داور یا فیلمساز حضور داشت، همواره با عدم حضور در جشنواره ها خبرساز بوده است.
طاهره سعیدی همسر جعفر پناهی با انتشار ویدئویی اعلام کرد که ممنوعیت آشنایی این کارگردان پس از 14 سال رفع شده و او به سفر رفته است. خانم سعیدی نوشت: بالاخره قراره چند روزی با هم سفر کنیم.
جعفر پناهی در 31 مهر 1387 قصد داشت به پاریس برود اما ماموران نهاد ریاست جمهوری در آخرین لحظات قبل از پرواز در فرودگاه امام خمینی گذرنامه وی را ضبط و اعلام کردند که اجازه خروج از کشور را ندارد.
جعفر پناهی ۶۲ ساله در تیرماه سال گذشته در اعتراض به بازداشت محمد رسول اف و مصطفی آل احمد فیلمسازان ایرانی به همراه جمعی از سینماگران به اوین رفت و دستگیر و روانه زندان شد. وی در اعتراض به عدم رسیدگی به پرونده قضایی خود دست به اعتصاب غذا زد که واکنش های بسیاری را در داخل و خارج از کشور برانگیخت و سرانجام در شب جمعه چهاردهم بهمن ماه 1401 پس از قریب به هفت ماه حبس به زندان افتاد. در نهایت با قرار وثیقه آزاد شد.
بیوگرافی جعفر پناهی
جعفر پناهی زاده متولد 29 تیر 1339 فارغ التحصیل رشته کارگردانی از دانشکده صدا و سیما است. او کارگردان و فیلمنامه نویس است و چندین جایزه بین المللی از جشنواره های جهانی دریافت کرده است.
آغاز فعالیت هنری
پدر پناهی نقاش ساختمان بود. بنابراین او مشوق اصلی پسرش شد. جعفر پناهی در 12 سالگی جایزه کتابخانه محله خود را برای نوشتن داستان کوتاه گرفت. این اتفاق را می توان اولین جرقه در زندگی هنری جعفر پناهی دانست. سپس در فیلم کوتاه «فیل و جام» به عنوان بازیگر نقش آفرینی کرد و کم کم در این عرصه جای خود را نشان داد.
پس از کمک در ساخت چند فیلم کوتاه، به عکاسی روی آورد و برای ضبط تصاویر و برگزاری نمایشگاه در پادگان به جبهه های جنگ در ایران و عراق رفت.
در سال 1363 در سن 24 سالگی وارد دانشگاه شد. سه سال بعد روی فیلم کامبوزیا پرتوی کار کرد و دستیار او شد. پس از مدتی در صدا و سیمای مرکز بندرعباس به ساخت فیلم پرداخت.
پس از بازی و کمک به عباس کیارستمی در فیلم «زیر درختان زیتون» در سال ۱۳۷۳، تصمیم گرفت اولین فیلم خود را بسازد. پناهی در سال ۱۳۷۳ فیلم «وایت گلوب» نوشته عباس کیارستمی را برای شبکه دو سیما ساخت.
«وایت گلوب» در ایران با استقبال مواجه نشد اما در مجامع بین المللی خوش درخشید. جایزه دوربین طلایی جشنواره فیلم کن، جایزه هنر و تجربه جشنواره کن، جایزه انجمن بین المللی منتقدان فیلم کن، جایزه بزرگ ژاپن توکیو و جایزه فیلم کن سائوپائولو افتخاراتی بود که این فیلم برای جعفر پناهی به ارمغان آورد.
همسر و فرزندان جعفر پناهی
جعفر پناهی در جوانی با طاهره گفتی ازدواج کرد و ثمره این ازدواج دو فرزند است. پناه و سولماز هر دو در خارج از کشور زندگی می کنند. پناه پناهی کارگردان فیلم «جاد خاکی» برنده جایزه جشنواره فیلم لندن است. او قبلاً به عنوان دستیار نزد پدرش کار می کرد.
سولماز پناهی طراح جواهرات و هنرهای تجسمی است. وی در سال ۱۳۷۸ در فیلم «دایره» به کارگردانی پدرش ایفای نقش کرد و در سال ۱۳۸۵ در فیلم «شیرین» به کارگردانی عباس کیارستمی جلوی دوربین رفت.
ماجرای دستگیری و زندانی شدن جعفر پناهی
پناهی در مرداد ۱۳۸۷ بازداشت و چند روز بعد آزاد شد. وی در اسفندماه همان سال مجدداً به زندان افتاد و سرانجام در 13 خرداد 1388 با دستور بازپرس و تأیید دادستان عمومی و انقلاب تهران با قرار وثیقه 200 میلیون تومانی از زندان آزاد شد.
بر اساس حکم دادگاه پناهی، وی به اتهام «اجتماع، تبانی و تبلیغ علیه نظام جمهوری اسلامی ایران» به ۶ سال حبس تعزیری و ۲۰ سال محرومیت از ساختن فیلم، ۲۰ سال محرومیت از نویسندگی محکوم شد. به 20 سال ممنوعیت تردد به خارج از ایران و 20 سال ممنوعیت هرگونه مصاحبه با رسانه ها و مطبوعات داخلی و خارجی محکوم شد.
جوایز و افتخارات
- جایزه دوربین طلایی جشنواره فیلم کن برای “بادکنک سفید” 1995
- جایزه ساخاروف 2011
- خرس نقره ای جشنواره فیلم برلین برای فیلمنامه فیلم “Cortina” 2013
- جایزه آسیا اقیانوسیه برای فیلمنامه “هدف” 2014
- خرس طلایی جشنواره فیلم برلین برای فیلم “تاکسی” 2015
- جایزه بهترین فیلمنامه جشنواره کن برای فیلم «سرخ» ۲۰۱۸
- نامزد جایزه اسکار برای «این فیلم نیست»
- متعلق به هیئت داوران جشنواره هایی مانند اوراسیا، مونترال، روتردام و…
فیلم شناسی جعفر پناهی
- 1367 گلنار
- 1372 زیر درختان زیتون
- 1373 کره سفید
- 1375 مسافر جنوب
- 1376 آینه
- 1378 دایره
- جمعه 1378
- طلای سرخ 1382
- 1382 سرباز جمعه
- 2013 قهوه ترانزیت
- سفارش 1384
- آفساید 2004
- فیلدهای سفید 2008
- 2008 Orion
- 2011 این یک فیلم نیست
- پرده 2013
- تاکسی 2015
- سهرج 2018
- مستند کیش 1370
- 1992 دوستان
- سال 92 آخرین امتحان
- مستند نگاه دوم 1993
- مستند اردکل 1376
- 1386 بازگشایی بخشی از فیلم ایرانی فرش
